„Ściskam Ciebie i całuję…". Wernisaż wystawy archiwalnych pocztówek lubelskich z kolekcji Małgorzaty Bieleckiej-Hołdy

W 2022 roku do Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN" dzięki uprzejmości Małgorzaty Bieleckiej-Hołdy trafiła kolekcja ponad 200 lubelskich pocztówek. Wśród nich były prawdziwe skarby m.in.: kartki pocztowe wydane na początku XX wieku przez czołowe lubelskie księgarnie, domy wydawnicze i stowarzyszenia; pocztówki drukowane w czasach okupacji rosyjskiej i austriackiej; karty z fotografiami Jana Bułhaka; propagandowe pocztówki z czasu drugiej wojny światowej oraz powojenne reprodukcje zdjęć E. Falkowskiego.

Wśród wspomnianych pocztówek większość stanowią przede wszystkim kartki z okresu największego rozkwitu drukowania lubelskich widoków tj. okresu okupacji rosyjskiej i austriackiej podczas pierwszej wojny światowej. Zasób ten wzbogacony jest w barwne pocztówki wydawnictwa R. Damińskiego (ul. Kapucyńska), w karty wyprodukowane przez warszawską drukarnię W. Wasiutyńskiego oraz Fr. Karpowicza m. in. dwubarwne pocztówki przedstawiające Krakowskie Przedmieście, ulicę Namiestnikowską (ul. Narutowicza) czy serię widoków lubelskich pomników.
Na uwagę zasługują również widokówki wyprodukowane przez krakowskie wydawnictwo „Sztuka" w latach 1916-1918 oraz wydawnictwo Salonu Malarzy Polskich – znane z mi in. barwionych widoków przedstawiających lubelskie gmachy użyteczności publicznej, place czy arterie Lublina. Z tego okresu pochodzą także kartki pocztowe wydane dzięki działalności Naczelnego Komitetu Narodowego, drukowane jako cegiełki z przeznaczeniem na wsparcie dla celów legionowych. Kolejnymi wartymi wymienienia pocztówkami znajdującymi się w kolekcji są karty sygnowane przez wydawnictwo Wł. Poniatowskiego oraz karty księgarni Witolda Cholewińskiego w Lublinie. W kolekcji odnajdziemy także wiele pocztówek z nadrukowanymi skrótami literowymi nieznanych nam wydawnictw: m. in. karty oznaczone: JWP 1916 oraz U FF F Lublin Sz.

Pocztówki zostały upowszechnione w Lublinie pod koniec XIX wieku wraz z ożywieniem się ruchu turystycznego w mieście – po uruchomieniu linii kolejowej łączącej Lublin z Warszawą i Kowlem. Najstarszym znanym w historiografii Lublina źródłem na temat pojawienia się pocztówek przedstawiających widoki miasta jest „Gazeta Lubelska" z 1899 roku, która zauważa i opisuje pojawienie się w sprzedaży kart z widokami Lublina na podstawie litografii Nowaczyńskiego oraz o chromolitografowanych kartach wydawnictwa Andrzeja Semadeniego. Nie były to jedyne wydawane w Lublinie pocztówki tego czasu.
Widoki miasta reprodukowało także znane wśród Lublinian wydawnictwo Władysława Kiessewettera, mieszczące się przy ulicy Kapucyńskiej w kamienicy Hotelu Victoria (działające w latach 1883–1909). Seria kartek pocztowych tego wydawnictwa z 1903 roku cieszyła się niezwykłą popularnością. W 1901 roku z inicjatywy wydawnictwa Kiessewettera na rynku lubelskim pojawiły się wielokrotnie później wznawiane karty z reprodukcją rysunków Konstantego-Rayskiego. Natomiast w Zakładzie Artystyczno-Fotograficznym „Zofia” prowadzonym przez Zofię Mikłaszewską i Ludwika Radzikowskiego wykonano widoki miasta wydane w pierwszej podkolorowanej serii pocztówek. Zostały one wydane w 1914 roku przez księgarnię Witolda Cholewińskiego. Czołowym zakładem fotograficznym, który udostępniał widoki Lublina do wydawnictw był Zakład Stepanoff.

Więcej ciekawostek o pocztówkach lubelskich znaleźć można na stronie Teatru NN. Link do artykułu znajduje się poniżej:
https://teatrnn.pl/lublin-fotografia/pocztowki-lubelskie-kolekcja-malgorzaty-bieleckiej-holdy/

Zwiedzanie ekspozycji będzie możliwe od poniedziałku do piątku w godzinach: 10:00-17:00. Natomiast w soboty po wcześniejszym umówieniu telefonicznym (tel. 81 532 58 67) lub mailowo: teatrnn@tnn.lublin.pl. Wstęp wolny!

Realizacja wystawy:
Marcin Fedorowicz, Patryk Pawłowski / Pracownia Ikonografii Ośrodka „Brama Grodzka - Teatr NN" w Lublinie
Kurator wystawy: Patryk Pawłowski
Materiały dzięki uprzejmości Małgorzaty Bieleckiej-Hołdy.